De zorg is altijd een punt van zorg. Technologische vooruitgang heeft ons veel mogelijkheden gegeven, die we dan ook vaak ten goede gebruiken. We hebben volgens mij wel eens de neiging om te vergeten wat die machines in het ziekenhuis ons aan mogelijkheden bieden. Maar: het kan ook anders.

Vandaag was Ab Klink (minister van VWS) op bezoek bij het Erasmus Medisch Centrum. Blijkbaar genoeg reden voor NOVA om een documentaire uit te zenden. Daarin werd duidelijk, dat minister Klink zich zorgen maakt over de toekomst van de zorg. Grote tekorten dienen zich aan. Zijn doemscenario is, dat er in de toekomst te weinig mensen in de zorg zullen werken met het gevolg dat patiënten of zorgvragers die niet zelf kunnen eten via een infuus gevoed kunnen worden.

Ik ben bang dat ik dhr. Klink van zijn illusie moet verlossen. Mensen worden al lang via infuus gevoed en in veel gevallen wordt dit door eenvoudig personeelstekort veroorzaakt. Een paar jaar geleden heb ik een periode in de zorg gewerkt. Ongeveer een jaar daarvan was op de afdeling neurologie van een algemeen ziekenhuis. In dat jaar heb ik meerdere malen meegemaakt, dat mensen niet zelfstandig konden eten. Vaak werd dit veroorzaakt door dementie, CVA (‘beroerte’ of algehele neurologische problemen. Met hulp konden deze mensen prima eten. Maar: het duurde wel drie kwartier. En daar is in de ziekenhuiszorg gewoon geen tijd voor.

Nadat een week lang iedere dag volle borden bij deze mensen weggehaald waren, bleken ze ‘plotseling’ sterk ondervoed. Sterk vermagerd, verzwakt en verder verward zag het er niet uit dat ze op eigen kracht zouden gaan eten om aan te sterken. Er blijft dan inderdaad maar één mogelijkheid over: kunstmatige voeding. Veelal gebeurde dit via een maagsonde, maar dat ligt toch niet ver verwijderd van het angstbeeld van dhr. Klink.

Het wordt, naar mijn mening, hoog tijd dat we ons allen beseffen dat zorg mensenwerk is. Mensenwerk is bewerkelijk, traag en nog duur ook. Maar dat is niet erg. Je krijgt er immers veel voor terug. Nu zelfs de VVD ontdekt dat schaalvergroting ook niet alles is, wordt het eens tijd om het mensenwerk opnieuw op waarde te schatten. Het mag dan wel wat kosten, maar dan heb je ook wat. Mensen kunnen improviseren als er iets onverwachts gebeurt, een machine niet (die gaat alleen maar piepen). Een mens kan luisteren, een mens kan aandacht geven. Een mens ziet als er iets niet in orde is, een mens kan overleggen met anderen. En een machine, die kan dat niet …