Het NRC-Handelsblad kopte vanmiddag:

VVD-leider Mark Rutte heeft als staatssecretaris van Sociale Zaken gemeenten aangezet tot rassendiscriminatie. Dit oordeel heeft de rechtbank van Haarlem geveld over een oproep van Rutte.

Wat is hier gebeurd? In Engeland is een vrije grote Nederlandse gemeenschap van oorspronkelijk Somalische afkomst. Sommigen van hen hadden gefraudeerd, omdat ze hun bijstandsuitkering bleven ontvangen nadat ze zich in Engeland gevestigd hadden. Bestraffen natuurlijk, dacht Rutte. Waarschijnlijk heeft hij daar groot gelijk in gehad.

Het bleef er alleen niet bij. Overijverig schreef Rutte Nederlandse gemeenten aan met het advies de basisadministratie na te speuren op Somaliërs en ze aan een fraude-onderzoek te onderwerpen. Zo gebeurde het dat een Somalische man, met bijstandsuitkering, over straat liep en een fraude-controleur tegen het lijf liep. Deze controleur herkende aan het uiterlijk van deze man dat het wel eens een Somaliër kon zijn en eiste op grond daarvan toegang tot diens woning. De man weigerde en verloor zijn uitkering. Ik ga hier niet eens proberen uit te leggen waarom dit zo verschrikkelijk verkeerd is. De rechtbank van Haarlem heeft de man gelukkig in het gelijk gesteld in de rechtszaak die hij aanspande: de controleur had nooit op basis van het uiterlijk van deze man toegang tot de woning mogen eisen.

Het hele verhaal doet me denken aan The Hurricane, een verfilming van het leven van Rubin “Hurricane” Carter, een bokser die ten onrechte beschuldigd van en veroordeeld werd voor moord. In de film is het, voor de kijker, allemaal zo duidelijk. Er wordt, goed zichtbaar, door een donkere man een moord gepleegd. Hoewel de man ontkomt, wordt al snel een signalement doorgegeven via de politieradio. De eveneens donkere Rubin Carter, gespeeld door Denzel Washington, rijdt diezelfde avond met een vriend in de auto naar huis. Een agent ziet hem voorbij komen en merkt op dat de huidskleur van de man in de auto zo’n beetje overeen komt met die van het signalement. Slechts op basis daarvan wordt hij gearresteerd, veroordeeld en decennia gevangen gehouden.

In de film is alles altijd zo duidelijk. Als toeschouwer weten we zo wel, waarom die agent een fout maakte. Zelfs Rutte moet dat met me eens zijn. Ik vraag me dan toch echt af, hoe Rutte het in zijn hoofd haalde om de bewuste brief te schrijven. Misschien moet hij eens wat meer tv kijken. Dan leert hij nog eens wat van de wereld.